ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) αποτελεί μια τεχνική βιοψίας του μαστού στα πλαίσια της οποίας χρησιμοποιείται ένας ειδικός εξοπλισμός που αποτελείται από μια βελόνη η οποία διαθέτει ένα νυστέρι και είναι συνδεδεμένη σε μια αντλία ή ένα σύστημα εκκένωσης. Ο συνδυασμός του νυστεριού και η αναρρόφηση την οποία ασκεί το σύστημα εκκένωσης μπορεί να επιφέρει την θραύση της βλάβης σε πολλαπλά μικρά κομμάτια κατά τη διάρκεια της βιοψίας, τα οποία μπορεί στη συνέχεια να αποτελέσουν αντικείμενο αναρρόφησης ή εξαγωγής από τον μαστό μέσω του συστήματος εκκένωσης.

Η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) δεν αποτελεί καινούρια τεχνική Η χρήση της ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 90 με τη βιοψία των μικροασβεστώσεων που αποτελούν έναν τύπο βλάβης του μαστού. Οι μικροασβεστώσεις συνεχίζουν να αποτελούν μια σημαντική ένδειξη. ενώ η βιοψία πραγματοποιείται συνήθως μέσω μιας συσκευής στερεοταξίας σε καθιστή θέση, στο πλάι ή ανάστροφα.

Οι καινοτομίες της τεχνικής της VABB είναι δύο:

• Η δυνατότητα εκτέλεσής της με υπερηχογράφημα, κάτι το οποίο είναι πιο βολικό απ’ ό,τι η στερεοταξία καθώς η βιοψία πραγματοποιείται με κατεύθυνση προς τα πάνω ή ελαφρώς προς το πλάι.
• Καινούριες ενδείξεις: από τις αρχές αυτού του αιώνα έχουν αναπτυχθεί καινούριες ενδείξεις με τις οποίες μπορεί να αποφευχθούν οι επεμβάσεις στον μαστό, τόσο σχετικά με την επιβεβαίωση της διάγνωσης ύστερα από μια μαστογραφία, υπερηχογράφημα ή άλλης μορφής παρακέντησης του μαστού, όσο και με την εκτομή συγκεκριμένων βλαβών που δεν αποτελούν καρκίνο.

Η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) χαρακτηρίζεται από πολυάριθμα πλεονεκτήματα συγκριτικά με την παραδοσιακή βιοψία μέσω χειρουργείου.

• Το πρώτο από αυτά είναι ότι δεν χρήζει νοσηλείας. Η VABB πραγματοποιείται χωρίς παραμονή στο νοσοκομείο, ενώ μπορείτε να επιστρέψετε στο σπίτι ύστερα από τη βιοψία.
• Το δεύτερο συνίσταται στο γεγονός ότι πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία, γεγονός που ελαχιστοποιεί τις επιπλοκές που σχετίζονται με τη γενική αναισθησία, καθώς επίσης και την αναγκαιότητα πραγματοποίησης άλλων εξετάσεων (ραδιογραφία, ηλεκτροκαρδιογράφημα, ανάλυση αίματος, κλπ.) και ραντεβού με τον αναισθησιολόγο πριν από την επέμβαση.
• Το τρίτο συνίσταται στο γεγονός ότι δεν χρήζει τομής ή ανοίγματος του μαστού, όπως συμβαίνει στις επεμβάσεις που πραγματοποιούνται στην αίθουσα χειρουργείου. Η είσοδος της βελόνης της βιοψίας πραγματοποιείται μέσω ενός μικρού ανοίγματος στο δέρμα, ενώ η “εξαγωγή” της βλάβης πραγματοποιείται μέσω της βελόνης χωρίς να χρειάζεται να γίνει τομή στο δέρμα και ράμματα στο τέλος της βιοψίας.
• Το τέταρτο συνίσταται στο γεγονός ότι οι πιθανές επιπλοκές είναι λιγότερο συχνές και σοβαρές, καθώς δεν είναι απαραίτητο το άνοιγμα του μαστού.
• Το τελευταίο, αλλά παρ’ όλα αυτά το σημαντικότερο, συνίσταται στο γεγονός ότι η ανάρρωση ύστερα από την επέμβαση είναι πολύ ταχύτερη απ’ ό,τι εκείνη ύστερα από μια χειρουργική επέμβαση, με αποτέλεσμα να μπορείτε να συνεχίσετε τις δραστηριότητές σας μέσα σε διάστημα λίγων ημερών.

Οι τεχνικές βιοψίας του μαστού έχουν εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό τις τελευταίες δεκαετίες. Πριν από την εμφάνιση της βελόνας παρακέντησης (παρακέντηση με λεπτή βελόνη ή κυτταρολογική και με κόπτουσα βελόνη), η εκτομή όλων των ύποπτων βλαβών που εντοπίζονταν στη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα, πραγματοποιούταν μέσω χειρουργείου σε αίθουσα χειρουργείου προκειμένου να γίνει διάγνωση. Σε περίπτωση όπου το αποτέλεσμα της επέμβασης είναι καρκίνος, κρίνεται συνήθως απαραίτητη η πραγματοποίηση νέας επέμβασης προκειμένου να ολοκληρωθεί η θεραπεία.

Εδώ και κάμποσα χρόνια ευτυχώς έχουμε στη διάθεσή μας τεχνικές παρακέντησης με βελόνη οι οποίες καθιστούν εφικτή την επιβεβαίωση της διάγνωσης πριν από την εγχείρηση, καθώς επίσης και την αποφυγή της εγχείρησης. Οι τεχνικές αυτές, ωστόσο, χαρακτηρίζονται από περιορισμούς και μπορεί να δημιουργήσουν αμφιβολίες σε ορισμένες περιπτώσεις, διότι τα δείγματα ή τα κομμάτια που αφαιρούνται είναι μικρά, με αποτέλεσμα να κρίνεται σκόπιμη η εκτέλεση βιοψίας σε αίθουσα χειρουργείου προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.

Η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) έχει το πλεονέκτημα ότι τα δείγματα είναι πιο μεγάλα, πιο πολλά, ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε αφαίρεση ολόκληρης της βλάβης. Ως εκ τούτου είναι πολύ λιγότερο συχνά τα αμφιβόλου χαρακτήρα αποτελέσματα, ενώ είναι παράλληλα δυνατή η αποφυγή της βιοψίας σε αίθουσα χειρουργείου σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις. Ένα άλλο πλεονέκτημα συνίσταται στο γεγονός ότι εάν γίνει αφαίρεση ολόκληρης της βλάβης και δεν είναι καρκίνος, τότε μπορεί να θεωρηθεί “υποβληθείσα σε επεξεργασία”, κάτι το οποίο δεν είναι δυνατό στην περίπτωση των άλλων τεχνικών παρακέντησης με βελόνη.

Η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) δεν είναι επώδυνη, αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αντίληψη του πόνου είναι διαφορετική για κάθε άνθρωπο. Η έγχυση της αναισθησίας μπορεί να προκαλέσει μια μικρή ενόχληση, δεδομένου ότι κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση μιας μεγαλύτερης ποσότητας απ’ ό,τι σε άλλους τύπους παρακέντησης και πραγματοποιείται συνήθως γύρω από τη βλάβη. Μόλις η αναισθησία ενεργήσει δεν υπάρχει λόγος η υπόλοιπη διαδικασία να είναι επώδυνη. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, μπορεί πάντοτε να γίνει έγχυση μεγαλύτερης ποσότητας αναισθησίας καθ’ όλη τη διάρκεια της βιοψίας εφόσον κριθεί απαραίτητο.

Στη βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) δεν κρίνεται απαραίτητο το “άνοιγμα” του μαστού, όπως συμβαίνει συνήθως στις βιοψίες που πραγματοποιούνται στην αίθουσα χειρουργείου. Αρκείται σε μια μικρή τομή μόλις 2-3 χιλιοστών μέσω της οποίας γίνεται η εισαγωγή της βελόνης. Ούτε χρειάζονται ράμματα, αρκεί απλά η εφαρμογή χανζαπλάστ, τα οποία μπορείτε να αφαιρέσετε ύστερα από 3-4 ημέρες. Καθώς δεν κρίνεται απαραίτητη η τομή ή εφαρμογή ραμμάτων στο δέρμα, η ουλή θα μοιάζει σε διάστημα λίγων εβδομάδων από τη βιοψία με φακίδα ή σπυράκι στο δέρμα, το οποίο στο τέλος εξαφανίζεται εντελώς. Μόνη σημαντική εξαίρεση αποτελούν τα άτομα που έχουν προδιάθεση στη δημιουργία αισθητικής φύσεως ουλών. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τις παρατηρήσει κανείς απ’ ό,τι στους υπόλοιπους ασθενείς.

Η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε άτομο, ανεξάρτητα από την ηλικία (από εφήβους έως ηλικιωμένους) και το φύλο. Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν συχνότερα βλάβες στους μαστούς οι οποίες χρήζουν βιοψίας, κάτι τέτοιο μπορεί να κριθεί απαραίτητο και στην περίπτωση των αντρών.

Ένα άλλο πλεονέκτημα της VABB είναι το γεγονός ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί σε άτομα που παρουσιάζουν κάποια αρρώστια, η οποία δυσχεραίνει τη χειρουργική επέμβαση, όπως καρδιακές ή πνευμονικές παθήσεις, οι οποίες ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να ενέχουν κίνδυνο όσον αφορά τη γενική αναισθησία στην αίθουσα χειρουργείου. Το γεγονός ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί στα πλαίσια μιας τοπικής αναισθησίας είναι μια καλή ένδειξη για τα άτομα που παρουσιάζουν τα εν λόγω προβλήματα υγείας.

Όταν γίνεται σύσταση για βιοψία μαστού υπάρχουν συνήθως τρεις λόγοι:

• Προκειμένου να επιβεβαιωθεί εάν μια βλάβη η οποία ανιχνεύτηκε μέσω της ραδιολογικής μελέτης του μαστού, είναι καρκίνος ή όχι,
• όταν έχει πραγματοποιηθεί μια παρακέντηση με λεπτή ή κόπτουσα βελόνη, αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι καταληκτικό ή δημιουργεί αμφιβολίες,
• για την αφαίρεση ή τη θεραπεία μιας βλάβης, η οποία δεν είναι καρκίνος.

Και στις τρεις περιπτώσεις, η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) μπορεί να αποδειχθεί καλή εναλλακτική της βιοψίας σε αίθουσα χειρουργείου, ανάλογα με τον τύπο της βλάβης. Θα πρέπει να γίνει αξιολόγηση της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά από τον γιατρό που συστήνει τη βιοψία και τον ραδιολόγο που εξειδικεύεται σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με το μαστό. Μπορούν να αποφασίσουν οι δύο μεταξύ τους εάν είναι δυνατό να αποφευχθεί η βιοψία σε αίθουσα χειρουργείου και να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση ή να αφαιρέσουν μια βλάβη που δεν είναι καρκίνος χωρίς παραμονή στο νοσοκομείο μέσω της VABB.

Το μέγιστο μέγεθος της βλάβης που μπορεί να αφαιρεθεί με ασφάλεια εξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού σας και από το μέγεθος του μαστού, ενώ μπορεί να αγγίξει τα 4-5 εκατοστά. Όσο περισσότερη ποσότητα ιστού του μαστού υπάρχει τόσο μεγαλύτερο θα είναι το μέγεθος της βλάβης που μπορεί να αφαιρεθεί.

Τόσο η βιοψία υπό αναρρόφηση όσο και η αφαίρεση μιας βλάβης υπό αναρρόφηση αποτελούν σχετικά σύντομες επεμβάσεις. Μια τυπική βιοψία διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά. Κατά γενικό κανόνα χρειάζεται λίγο λιγότερο από 10 λεπτά για κάθε εκατοστό της βλάβης που πρέπει να αφαιρεθεί. Δεδομένου ότι είναι δυνατή η αφαίρεση με ασφάλεια βλαβών έκτασης έως και 5 cm, θα χρειαστούν περίπου 60 λεπτά για την πραγματοποίηση μιας εκτομής υπό αναρρόφηση.

Ύστερα από την επέμβαση μπορεί να νιώσετε μια ελαφριάς μορφής φλεγμονή. Μόλις περάσουν 2-3 ημέρες η αίσθηση αυτή θα περάσει και θα μπορείτε να συνεχίσετε με ασφάλεια τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστεί ένα σχετικά μεγάλο αιμάτωμα στο μαστό. Μην τρομάξετε, είναι φυσιολογικό και θα αργήσει αρκετά να φύγει εντελώς. Μπορεί να χρειαστεί και 8 εβδομάδες.

Οι VAB και VAE αποτελούν τεχνικές, οι οποίες μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων που χρήζουν χειρουργικής επέμβασης για τη βιοψία μιας ύποπτης βλάβης (VAB) ή την αναρρόφηση μιας καλοήθους βλάβης (VAE). Οι εν λόγω τεχνικές, ωστόσο, ενδέχεται να μην αποτελούν την καταλληλότερη επιλογή σε ορισμένες περίπτωσεις, όπως είναι οι ακόλουθες:

• Στην περίπτωση μεγάλων, καλοήθων οζιδίων, διαμέτρου μεγαλύτερης των τεσσάρων ή πέντε εκατοστών, ή οζιδίων σκληρής συνεκτικότητας. Η VAB ή η VAE δεν ενδείκνυνται καθώς είναι πιθανό να μην είναι δυνατή η πλήρης αφαίρεση των οζιδίων.
• Στην περίπτωση ύπαρξης μεγάλων αιμοφόρων αγγείων γύρω από τη βλάβη. Η παρουσία αυτή αυξάνει την πιθανότητα αιμορραγίας σε περίπτωση παρακέντησης κατά τη διαδικασία.
• Στην περίπτωση βλαβών κοντά στο δέρμα, βαθιά στον ιστό ή κάτω από τη θηλή. Οι εν λόγω βιοψίες ενδέχεται να αποδειχτούν ιδιαίτερα απαιτητικές κατά την εκτέλεσή τους. Η εκτέλεση της VAB ή της VAE μπορεί να πραγματοποιηθεί από έμπειρους ειδικούς ανάλογα με τις περιστάσεις.
• Στην περίπτωση εκτομής μικρών όγκων στους πόρους (θήλωμα) που εκτείνονται στο εσωτερικό της θηλής. Για την καλύτερη θεραπεία των περιπτώσεων αυτών συνιστάται η χειρουργική επέμβαση, καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τραυματισμού της θηλής.

Παρόλο που έχει ξεκινήσει η χρήση της VAE για τη θεραπεία επιλεγμένων περιπτώσεων καρκίνου του μαστού, η τεχνική αυτή δεν έχει γίνει ακόμα αποδεκτή ως έγκυρη εναλλακτική λύση για την υποκατάσταση της χειρουργικής επέμβασης σε ήδη διαγνωσμένους καρκίνους. Προτού εξεταστεί το ενδεχόμενο εκτέλεσης VAB ή VAE σε ένα περιστατικό, θα πρέπει να συζητηθεί από την Πολυτομεακή Ομάδα Μαστού, η οποία απαρτίζεται από όλους τους ειδικούς που σχετίζονται με τη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενών. Ο ασθενής θα πρέπει να λάβει σαφείς πληροφορίες σχετικά με τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφορετικών προσεγγίσεων της δικιάς του συγκεκριμένης περίπτωσης. Θα πρέπει επίσης να υπάρξει συναινετική απόφαση από την πλευρά της Πολυτομεακής Ομάδας σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου η καταλληλότητα της VAB ή VAE μπορεί να επιδέχεται συζήτηση. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν αδυναμία συνεργασίας κατά τη διάρκεια του χειρισμού, οι οποίοι δεν δύνανται να παραμείνουν ακίνητοι (ειδικά σε περίπτωση στερεοστατικής ή μέσω MRI καθοδήγησης του χειρισμού) ή οι οποίοι παρουσιάζουν σημάδια υπερβολικού άγχους δεν αποτελούν συνήθως καλή περίπτωση υποψηφίων για VAB/VAE. Η αξιολόγηση των ασθενών θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε ατομικό επίπεδο προκειμένου να αποφασιστεί ο καλύτερος τρόπος δράσης, ενώ για την ολοκλήρωση του χειρισμού ενδέχεται να απαιτείται καταστολή.