Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ο εντοπισμός οποιασδήποτε μορφής βλάβης στο μαστό μπορεί να εξελιχθεί σε τραυματική και ανησυχητική εμπειρία. Ο εντοπισμός ενός οζιδίου μπορεί να προκαλέσει τρόμο, ειδικά όταν δεν είναι γνωστές οι επιλογές αντιμετώπισής του και μένει μόνο ο φόβος για το άγνωστο.

Το σημαντικότερο που θα πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που εντοπίσετε εσείς οι ίδιοι ένα οζίδιο στο μαστό, είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Μόνο ύστερα από μία επαγγελματική αξιολόγηση θα είναι δυνατό να προσδιοριστούν τα επόμενα βήματα προκειμένου να επιτευχθεί μια σίγουρη διάγνωση. Έχουμε συλλέξει μερικές από τις επιλογές που είναι διαθέσιμες σε περίπτωση όπου ο γιατρός σας κρίνει απαραίτητη τη βιοψία ενός ψηλαφητού οζιδίου ή σε περίπτωση όπου έχετε ήδη υποβληθεί σε μια μαστογραφία ή υπερηχογράφημα.

Ο καλύτερος τύπος βιοψίας για εσάς μπορεί να εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι για παράδειγμα το προσωπικό σας ιατρικό ιστορικό. Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες είναι ο τύπος της βλάβης στη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα, εάν πρόκειται για ψηλαφητή ή όχι, το σημείο όπου εντοπίζεται, το μέγεθος, εάν πρόκειται για τη μοναδική βλάβη ή υπάρχουν διάφορες, η υποψία ότι μπορεί να είναι καρκίνος ή οι προσωπικές σας προτιμήσεις.¹ Η βιοψία κρίνεται πάντοτε απαραίτητη όταν δεν είναι δυνατή η επίτευξη μιας σίγουρης διάγνωσης μέσω της εξέτασης που πραγματοποιεί ο γιατρός σας, καθώς και ούτε μέσω της μαστογραφίας ή/και υπερηχογραφήματος που σας συνταγογράφησε.

Στη συνέχεια σας παρουσιάζουμε τους διάφορους τύπους βιοψίας που διατίθενται σχετικά με τη διάγνωση μιας βλάβης στον μαστό.

Βιοψία μέσω παρακέντησης

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει μια βιοψία μέσω παρακέντησης. Σε αυτόν τον απτό τρόπο βιοψίας πραγματοποιείται αφαίρεση ενός δείγματος της βλάβης μέσω της βελόνης που εισάγεται στο δέρμα, το οποίο αποστέλλεται στο εργαστήριο για ανάλυση. Κρίνεται απαραίτητη η χρήση μιας απεικονιστικής τεχνικής για την καθοδήγηση της βελόνης προς το σωστό σημείο του μαστού. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν χρειάζεται στην περίπτωση που είναι πολύ εύκολη η ψηλάφηση του οζιδίου κάτω από το δέρμα. Σε περίπτωση όπου γίνεται χρήση υπερηχογραφήματος, η διαδικασία ονομάζεται υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη βιοψία.² Το υπερηχογράφημα αποτελεί την καλύτερη τεχνική καθοδήγησης της παρακέντησης καθώς είναι ταχύτερη και πιο άνετη. Για να είναι ωστόσο δυνατή η χρήση του υπερηχογραφήματος θα πρέπει η βλάβη να είναι ορατή μέσω της εν λόγω τεχνικής.  Σε περίπτωση όπου η βλάβη είναι ορατή μόνο μέσω μαστογραφίας, η καθοδηγούμενη παρακέντηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μέσω μιας ειδικής συσκευής, η οποία ονομάζεται “στερεοταξία”. Στη “στερεοταξία” ο εντοπισμός της βλάβης γίνεται μέσω μαστογραφίας που πραγματοποιείται υπό δυο διαφορετικές γωνίες, ενώ εσείς μπορείτε να είστε καθιστός ή ξαπλωμένος (στο πλάι ή μπρούμυτα), ανάλογα με τον τύπο της συσκευής που χρησιμοποιείται στο κέντρο όπου πραγματοποιείται η παρακέντηση.² Μια άλλη εναλλακτική είναι η καθοδήγηση της παρακέντησης μέσω μαγνητικού συντονισμού (MR), εφόσον η βλάβη είναι ορατή μόνο μέσω τομογραφίας.¹

Ανεξάρτητα από την τεχνική που χρησιμοποιείται για την καθοδήγηση της βελόνης, υπάρχουν διάφοροι τύποι διαδικασιών. Η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA) είναι ένας τύπος παρακέντησης στα πλαίσια της οποίας πραγματοποιείται εισαγωγή μιας λεπτής βελόνης στη βλάβη, ίσης ή λεπτότερης απ’ ό,τι εκείνη που χρησιμοποιείται στην ανάλυση αίματος και πραγματοποιείται αφαίρεση μιας μικρής ποσότητας υγρού με τη βοήθεια σύριγγας, το οποίο περιέχει κύτταρα. ¹ Η FNA δεν χρήζει συνήθως τοπικής αναισθησίας και δεν αφήνει ουλή. Καθώς πραγματοποιείται λήψη ορισμένων κυττάρων της βλάβης, υπάρχει το ενδεχόμενο η διάγνωση να μην είναι αρκετά αξιόπιστη. Ως εκ τούτου μπορεί να κριθούν απαραίτητοι άλλοι τύποι παρακέντησης ύστερα από μια FNA.

Η βιοψία με κόπτουσα βελόνη χρησιμοποιεί μια πιο χοντρή κοίλη βελόνη απ’ ό,τι η FNA για τη λήψη διαφόρων δειγμάτων ή κομματιών του ιστού του μαστού σε κυλινδρική μορφή.² Σε αυτή την τεχνική κρίνεται απαραίτητη η προηγούμενη έγχυση τοπικής αναισθησίας, ενώ πραγματοποιούνται διάφορες εισαγωγές της βελόνης (μεταξύ 3 και 6 αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν περισσότερα δείγματα).² Η βιοψία με κόπτουσα βελόνη δεν αφήνει συνήθως ουλή.² Η διάγνωση μέσω της βιοψίας με κόπτουσα βελόνη είναι πιο ακριβής απ’ ό,τι η FNA, αλλά λιγότερο ακριβής απ’ ό, τι η χειρουργική βιοψία, διότι γίνεται αφαίρεση μικρότερης ποσότητας ιστού.² Είναι πιθανό σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εν λόγω τύποι βιοψίας να οδηγήσουν σε αποτελέσματα που είναι γνωστά ως “ψευδώς αρνητικά”. Το “ψευδώς αρνητικό” αποτέλεσμα σημαίνει ότι η βλάβη είναι στην πραγματικότητα καρκίνος, παρόλο που το αποτέλεσμα της παρακέντησης υπήρξε καλοήθες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το δείγμα που λήφθηκε είναι μικρό και μπορεί να μην περιέχει τα κακοήθη κύτταρα που επιβεβαιώνουν τη διάγνωση του καρκίνου. Σε περίπτωση όπου υπάρχουν υποψίες ότι έχει συμβεί κάτι τέτοιο κρίνονται απαραίτητοι άλλοι τύποι βιοψίας. ²

Η βιοψία μαστού υπό αναρρόφηση (VABB) χρησιμοποιεί μια ειδική βελόνη, μεγαλύτερου πάχους απ’ ό, τι η βιοψία με κόπτουσα βελόνη, η οποία διαθέτει ένα περιστροφικό νυστέρι στο εσωτερικό της. Η βελόνη συνδέεται σε ένα σύστημα αναρρόφησης με κενό  ώστε η λήψη των δειγμάτων να πραγματοποιείται με τέτοιο τρόπο που να συνδυάζει το αποτέλεσμα του περιστροφικού νυστεριού με εκείνο της αναρρόφησης με κενό. Σε αντίθεση με τις FNA και CNB τεχνικής, η εισαγωγή της βελόνης πραγματοποιείται μόνο μια φορά στο μαστό ενώ γίνεται ταχύτερη λήψη πολύ περισσότερων και καλύτερης ποιότητας δειγμάτων. Κρίνεται επίσης απαραίτητη η χορήγηση τοπικής αναισθησίας παρόλο που σε γενικές γραμμές προκαλεί μικρότερη ενόχληση απ’ ό,τι οι FNA και CNB. Η VABB αποτελεί μια σχετικά καινούρια τεχνική βιοψίας μαστού, η οποία έχει σχεδιαστεί προκειμένου να αποφεύγονται ορισμένα από τα λιγότερο ευνοϊκά στοιχεία της βιοψίας με κόπτουσα βελόνη ή της παρακέντησης με λεπτή βελόνη. Κάτι τέτοιο δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι αποτελεί υποκατάστατό τους σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ από την άλλη διαθέτει συγκεκριμένες ενδείξεις όσον αφορά τον τύπο της βλάβης και τον σκοπό της διαδικασίας, ο οποίος μπορεί να συνίσταται στη διάγνωση ή την αφαίρεση συγκεκριμένων βλαβών^2,4

Σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο από τον ειδικό που πραγματοποιεί τη VABB, μπορεί να αφήσουν ένα μικρό μεταλλικό κλιπ στο εσωτερικό του μαστού, στο σημείο της βιοψίας για το ενδεχόμενο όπου κριθεί απαραίτητος ο προσδιορισμός του ακριβούς σημείου της προγενέστερης βιοψίας στα πλαίσια μιας χειρουργικής επέμβασης. Αν και μπορεί να ακουστεί λίγο περίεργο, η ύπαρξη του εν λόγω κλιπ δεν έχει αποδειχθεί επιβλαβής. Σε περίπτωση όπου κριθεί απαραίτητο το χειρουργείο, θα γίνει αφαίρεση του κλιπ στη χειρουργική επέμβαση².

Χειρουργική βιοψία

Στη χειρουργική βιοψία ο χειρουργός ή ο γυναικολόγος αφαιρεί μέρος ή το σύνολο της βλάβης, ενώ συχνά αφαιρεί και τμήμα του ιστού γύρω από αυτή.¹ Σε περίπτωση όπου η βλάβη δεν είναι ψηλαφητή θα πρέπει πριν από την επέμβαση να εισάγετε έναν «οδηγό» ο οποίος είναι γνωστός ως «άγκιστρο».  Το «άγκιστρο» είναι ένα λεπτό σύρμα, το οποίο εισάγεται στον μαστό μέσω βελόνης, ενώ πραγματοποιείται υπερηχογράφημα ή μαστογραφία προκειμένου να εντοπιστεί η βλάβη.  Ο αγκιστροειδής αυτός οφηγός εισάγεται στον μαστό με τη χορήγηση τοπικής αναισθησίας και χρησιμεύει στην καθοδήγηση του χειρουργού ή του γυναικολόγου κατά τη διάρκεια της επέμβασης, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή αφαίρεση της βλάβης.²

Αυτός ο τύπος βιοψίας πραγματοποιείται σε αίθουσα χειρουργείου, με χορήγηση τοπικής ή γενικής αναισθησίας, ενώ κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία τομής στο δέρμα με τη βοήθεια νυστεριού. Καθώς πρόκειται για χειρουργική επέμβαση η ουλή που μένει είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι εκείνη της βιοψίας με βελόνη, ενώ και ο χρόνος ανάρρωσης που απαιτείται είναι επίσης μεγαλύτερος.²

Δεδομένου ότι πραγματοποιείται λήψη μεγαλύτερης ποσότητας δείγματος ή ακόμα και ολόκληρης της βλάβης, η χειρουργική βιοψία είναι πιο ακριβής απ’ ό,τι οι τεχνικές της βιοψίας με βελόνη. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι είναι 100% επιτυχής καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο των “ψευδώς αρνητικών” αποτελεσμάτων.

Με τη χειρουργική βιοψία είναι δυνατή η αφαίρεση ολόκληρης της βλάβης και του περιφερειακού ιστού, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο. Δεδομένου όμως ότι πρόκειται για μια ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος επιπλοκών όπως είναι η μόλυνση ή η αιμορραγία. Ο γιατρός σάς συστήνει τη λιγότερο δυνατή επεμβατική τεχνική, όπως είναι η βιοψία με βελόνη, κάθε φορά που κάτι τέτοιο κρίνεται εφικτό.²

Ο γιατρός προκειμένου να σας προτείνει την καλύτερη μέθοδο για εσάς θα πρέπει να λάβει υπόψιν ορισμένους παράγοντες, όπως είναι οι προσωπικές προτιμήσεις σας, η προσωπική σας κατάσταση και το ιατρικό ιστορικό σας. Είναι σημαντικό να του κάνετε ερωτήσεις και να εκφράζετε την άποψή σας για καθεμία από τις πιθανές επιλογές.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία των βλαβών του μαστού και την υγεία του μαστού γενικά, μπορείτε να επισκεφθείτε το blog μας.

Πηγές

1. American Cancer Association 2016 Breast Biopsy accessed 04/03/2017 @ https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/screening-tests-and-early-detection/breast-biopsy.html
2. Breastcancer.org Biopsy. Last updated October 2015 accessed 04/03/2017 @ http://www.breastcancer.org/symptoms/testing/types/biopsy
3. NHS choices Breast lumps – Diagnosis. Last reviewed 13/08/2014 accessed 04/03/2017 @ www.nhs.uk/Conditions/Breast-lump/Pages/Diagnosis.aspx
4. Park H,L, and Kim L,S,. 2011. The Current Role of Vacuum Assisted Breast Biopsy System in Breast Disease. J Breast Cancer [online] 14(1), pp1-7 [viewed online 23/01/2017] available at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3148506/